Song hành cùng sự phát triển đó là những vấn đề nan giải về bản quyền, khiến sách điện tử (ebook) trở thành "con dao hai lưỡi" đối với cả người đọc lẫn nhà sản xuất.
"Thư viện di động"
Theo thông tin từ Hội Xuất bản Việt Nam, trong nửa đầu năm 2025, tỉ lệ xuất bản ấn phẩm điện tử (tính theo đầu sách) đạt khoảng hơn 15%. Nhiều nhà xuất bản (NXB), công ty sách có xu hướng chuyển dần việc tiếp cận bạn đọc từ sách in sang sách điện tử.
Nhiều bạn trẻ trải nghiệm nghe sách điện tử tại Đường sách TP HCM
Tháng 5-2025, dự án "Tủ sách điện tử Chủ tịch Hồ Chí Minh" của NXB Chính trị Quốc gia Sự thật gồm 135 đầu sách được thực hiện. Việc số hóa này giúp bạn đọc dễ dàng tiếp cận kho tư liệu quý giá về tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh.
Lễ ký kết dự án số hóa "Không gian Bảo tàng Hồ Chí Minh"ĐỌC NGAYTS Hà Thanh Vân cho rằng để xây dựng "văn hóa đọc sạch" trong môi trường số, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa 3 chủ thể quan trọng là cơ quan quản lý, đơn vị xuất bản và chính người đọc. Trong đó, nhà nước cần hoàn thiện hành lang pháp lý phù hợp với thực tế số hóa, bảo vệ bản quyền; đồng thời tăng cường chế tài, xử phạt; khuyến khích các mô hình chia sẻ hợp pháp như thư viện số, kho ebook bản quyền.
Theo bà Hà Thanh Vân, các đơn vị xuất bản cần thay đổi tư duy, không xem ebook là bản sao của sách in mà là sản phẩm sáng tạo riêng, có thể kết hợp đa phương tiện, chú giải hoặc quyền truy cập độc quyền. Yếu tố then chốt vẫn là ý thức của người đọc: tôn trọng công sức sáng tạo và coi việc trả phí là hành vi văn hóa.
TS Hà Thanh Vân nhận định: "Quá trình này không thể thay đổi ngay nhưng với sự chung tay của nhà nước, NXB, truyền thông, giáo dục và gia đình, nhận thức của độc giả về "văn hóa đọc sạch" sẽ dần được nâng cao".
Bookas đã bắt đầu triển khai một nền tảng cho phép tác giả, họa sĩ, nhạc sĩ, nhà nghiên cứu đăng ký tác phẩm của mình dưới dạng NFT (Non-Fungible Token) bản quyền, tạo nên hệ sinh thái IP (Intellectual Property) minh bạch và liên thông.
