Cách mạng Tháng Tám thành công và thời khắc Bác Hồ đọc "Tuyên ngôn Độc lập" ngày 2-9-1945 là mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc. Ký ức về khoảnh khắc thiêng liêng ấy vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho giới nghệ sĩ
Trên sân khấu, nhiều tác phẩm đã ra đời, không chỉ khắc họa lịch sử bằng ngôn ngữ nghệ thuật mà còn khơi dậy niềm tự hào, hun đúc tinh thần tự tôn dân tộc trong công chúng.
Hơi thở từ những năm tháng anh dũng
Nghệ sĩ sân khấu đã tạo những nét son sâu đậm trong ký ức công chúng về ngày Tết Độc lập của dân tộc thông qua những sáng tạo trong diễn xuất, làm nên diện mạo sàn diễn chủ đề cách mạng thu hút người xem. Khán giả TP HCM đã có dịp thưởng thức nhiều vở diễn gắn với dấu ấn độc lập. "Cánh đồng rực lửa" của Sân khấu Kịch Quốc Thảo tái hiện sự hy sinh bi tráng của dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc (huyện Bình Chánh cũ).

Một cảnh trong vở kịch “Khát vọng hòa bình” của Nhà hát Kịch TP HCM
Những cô gái, chàng trai tuổi đôi mươi mang cả tuổi xuân vào khát vọng giành hòa bình. NSƯT Tuyết Thu xúc động: "Đây là câu chuyện về sự cống hiến lặng thầm, là lời nhắc nhớ về thế hệ trẻ đã đi qua chiến tranh để hôm nay ta có ngày độc lập".
Với "Khát vọng hòa bình", Nhà hát Kịch TP HCM mang đến hình ảnh người nữ du kích Võ Thị Mô (Bảy Mô). Cao trào nhất là khoảnh khắc chị tha chết cho 4 lính Mỹ sau một trận giao tranh, gieo mầm nhân văn từ trái tim người chiến sĩ.
NSND Trần Ngọc Giàu khẳng định: "Điều đọng lại không chỉ là chiến công, mà là tấm lòng nhân hậu, khát vọng về một ngày mai không còn bom đạn".
Trong khi đó, vở "Trái tim Người dẫn đường" kết hợp kịch, âm nhạc, tư liệu để dựng nên bức tranh toàn vẹn về Bác Hồ - từ khi ra đi tìm đường cứu nước cho đến ngày khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Đặc biệt, "Sấm dậy đồng chiêm" của Nhà hát Kịch nói Quân đội đã đưa khán giả về làng quê Bắc Bộ trong giai đoạn tiền khởi nghĩa. Hình tượng nhân vật cô Địch đại diện cho người nông dân vùng chiêm trũng - từ đấu tranh tự phát đến giác ngộ cách mạng - là minh chứng sống động cho sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong Tổng khởi nghĩa Tháng Tám.
Khẳng định sức sống của nghệ thuật lịch sử, PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ cho rằng đưa lịch sử cách mạng lên sân khấu hiện đại là thử thách nhưng nhiều nghệ sĩ đã thành công: "Chính nghệ thuật đã giúp công chúng, nhất là thế hệ trẻ, thấm thía hơn giá trị của độc lập, nuôi dưỡng niềm tin và tự hào dân tộc".
Từ những "Cánh đồng rực lửa" ở vùng đất Vĩnh Lộc đến những "San hô đỏ" giữa biển khơi, từ "Đêm trắng" khắc họa hình tượng Bác đến "Khát vọng hòa bình" tôn vinh nữ du kích Củ Chi, hay "Sấm dậy đồng chiêm" tái hiện sức mạnh nông dân vùng chiêm trũng…, tất cả đã nối dài mạch cảm hứng cách mạng trên sân khấu.
Mỗi vở diễn là một lát cắt lịch sử, một lời tri ân với thế hệ cha anh, đồng thời gieo vào lòng công chúng niềm tự hào về độc lập, tự do. Từ đó, khát vọng dựng xây đất nước giàu mạnh, văn minh được nhân lên qua từng đêm diễn.
NSND Trịnh Thúy Mùi, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, bày tỏ niềm tin: "Lịch sử cách mạng luôn là mạch nguồn sáng tạo bất tận. Tôi đặt nhiều kỳ vọng vào các trại sáng tác, nơi những cây bút trẻ sẽ tiếp nối cha anh, viết nên những tác phẩm mới, lay động lòng người về ngày độc lập của dân tộc. Chính họ sẽ góp phần làm giàu thêm diện mạo sân khấu".