Các chuyên gia đã đưa những dự đoán về tình trạng thiếu matcha từ mùa thu năm ngoái. Fumi Ueki, Giám đốc Leaf Brand Group, đơn vị thành viên của Ito En - công ty trà lớn nhất Nhật Bản, cho biết lượng tiêu thụ matcha trên toàn cầu đã "đạt mức kỷ lục" vào năm 2024.
Hai thương hiệu trà xanh nổi tiếng ở thành phố Kyoto là Ippodo và Marukyu Koyamaen lần đầu tiên đưa ra mức giới hạn cho khách mua bột matcha. Nhiều cửa hàng tại Nhật Bản cũng ghi nhận tình trạng cháy hàng.
Nông dân Nhật Bản thu hoạch lá cây chè. Ảnh: AFP
Matcha first-flush, loại sản xuất từ lá trà trong đợt thu hoạch đầu tiên của cây chè xanh, là sản phẩm được săn đón nhiều nhất. Do chỉ có một mùa thu hoạch duy nhất trong năm, loại này thường được dùng trong các buổi tiệc sang trọng.
Jason Eng, quản lý kinh doanh của Kametani Tea, công ty chuyên thu mua lá trà thô để chế biến thành bột matcha, cho biết đơn vị đã tăng sản lượng sản xuất khoảng 10% mỗi năm, kể từ năm 2019, để đáp ứng nhu cầu bùng nổ của thị trường.
Vụ thu hoạch trà vào tháng 4 dự kiến bổ sung một phần nguồn cung và giải quyết tình trạng khan hiếm tạm thời. Tuy nhiên, nếu nhu cầu tiếp tục tăng cao, ngành công nghiệp trà xanh của Nhật Bản sẽ phải có một số thay đổi để theo kịp thị trường. Nhu cầu tiêu thụ matcha Nhật Bản chủ yếu đến từ các thị trường nước ngoài. Theo Bộ Nông nghiệp và Thủy sản Nhật Bản (MAFF), sản lượng matcha đã tăng gấp ba từ hơn 1,4 tấn năm 2010 lên hơn 4,1 tấn vào 2023, hơn một nửa phục vụ xuất khẩu. Lượng tiêu thụ trong nước có xu hướng giảm dần trong vài thập kỷ qua.
Nhiều chuyên gia cho rằng xu hướng quan tâm sức khỏe hậu Covid-19 góp phần thúc đẩy nhu cầu sử dụng matcha. Trà xanh giàu chất chống oxy hóa, tăng năng lượng và tỉnh táo mà không gây cảm giác bồn chồn như uống cà phê. Ảnh hưởng của mạng xã hội cũng khiến matcha trở thành xu hướng đồ uống được ưa chuộng.
Shiori Yuen, người đứng đầu bộ phận kinh doanh quốc tế của Yamasan - công ty trà có trụ sở ở Kyoto, cho biết trong ba năm qua, đơn vị ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể của các đơn đặt hàng sỉ ở các thị trường mới như châu Phi và Trung Đông. Điều này một phần đến từ việc matcha ngày càng phổ biến trên mạng xã hội.
Các dụng cụ và kỹ thuật pha matcha. Ảnh: rishi-tea
Theo Yuen, Nhật Bản không thiếu diện tích trồng trà, nhiều đơn vị sẵn sàng thuê hoặc mua thêm đất để mở rộng. Tuy nhiên, cây trà cần khoảng 5 năm để phát triển trước khi có thể thu hoạch, do đó, việc mở rộng diện tích trồng không thể giải quyết ngay tình trạng thiếu hụt hiện tại.
Sau khi thu hoạch và làm khô, lá trà được nghiền thành bột. Quá trình này đòi hỏi sự tỉ mỉ, do matcha có thể nhanh chóng mất đi hương vị tươi ngon sau khi xay. Hiện, mỗi máy nghiền bột matcha có thể tạo ra khoảng 40g bột mỗi giờ, tương đương 10-12 cốc matcha, theo Simona Suzuki, đồng sáng lập Hiệp hội trà Nhật Bản.
Thách thức lớn nhất của ngành là sự suy giảm số lượng nông dân. Dữ liệu từ MAFF cho thấy số lượng người trồng trà đã giảm mạnh từ hơn 53.000 người vào năm 2000 xuống còn hơn 12.000 người vào năm 2020. Nguyên nhân chính là lực lượng lao động già hóa và thế hệ trẻ Nhật Bản không mặn mà với nghề nông.
Đại diện Hiệp hội trà Nhật Bản cho rằng quốc gia này có tiềm năng mở rộng sản xuất matcha, nhưng cần thêm chính sách hỗ trợ người nông dân. Các nhà bán lẻ và nhà phân phối cũng có thể đảm bảo nguồn cung bằng cách hợp tác với nhiều nhà sản xuất hơn.
Hiện, nhu cầu tiêu thụ matcha chưa có dấu hiệu giảm. Quản lý kinh doanh của Kametani Tea dự đoán số lượng đơn hàng năm nay sẽ tăng từ 10-20% so với năm trước. Ngành công nghiệp matcha Nhật Bản dự báo sẽ trải qua một năm đầy thách thức.
Bích Phương (Theo Japan Times)
