Ngày 24-10, Quốc hội thảo luận tại tổ về về các báo cáo kinh tế-xã hội... Tại đây, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hoá-Giáo dục của Quốc hội, đã nói về lý do sản phẩm văn hoá, nghệ thuật, nhất là phim ảnh Nhà nước đặt hàng khô cứng, khó tiếp cận thị trường.
Đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn phát biểu.
Dẫn việc dư luận, những người làm công tác văn hoá, nghệ thuật tranh luận, ồn ào về phim "Đất rừng phương Nam" những ngày gần đây, ĐBQH Bùi Hoài Sơn cho biết nhiều ý kiến đặt câu hỏi: Tại sao phim dã sử nước ngoài họ làm hay thế? Tại sao Việt Nam không sản xuất được các bộ phim như nước ngoài? Tại sao ta lại để văn hoá, nghệ thuật nước ngoài xâm chiếm?... Theo ĐBQH Bùi Hoài Sơn, có khá nhiều tranh luận trong thời gian gần đây về điện ảnh, trong đó phim "Đất rừng phương Nam" là một ví dụ.
ĐBQH Bùi Hoài Sơn cho rằng cần phải hiểu phim ảnh là nghệ thuật chứ không phải lịch sử. Nếu cần biết rõ lịch sử thì mở sách sử. Vì vậy, cần nhìn nhận phim ảnh là các sản phẩm mang tính hư cấu, sáng tạo. Nếu chúng ta cứ đưa cách nhìn cứng nhắc, không tôn trọng sự sáng tạo của nghệ sĩ thì chúng ta sẽ tạo ra sản phẩm văn hóa nghệ thuật khô cứng, không nhận được sự quan tâm của xã hội. Chúng ta sẽ tiếp tục rơi vào vòng "luẩn quẩn", từ đó thông điệp của quá khứ không được kể ra một cách hấp dẫn, phù hợp với nhu cầu của xã hội hiện nay.
Theo ĐBQH Bùi Hoài Sơn, cần phải có cách nhìn công bằng, ủng hộ với các sản phẩm văn hóa nghệ thuật để động viên tinh thần, khuyến khích sự sáng tạo, khai thác yếu tố lịch sử trong làm phim.
Hiện nay, Luật Điện ảnh đã được ban hành, tuy nhiên tư duy vẫn chưa theo được với tinh thần của luật đề ra. Ví dụ như trong năm 2023, Việt Nam có 2 phim đặt hàng của nhà nước đó là "Đào, phở và Piano" và "Hồng Hà nữ sĩ". ĐBQH Bùi Hoài Sơn cho biết 2 sản phẩm này được đầu tư khá nhiều tiền nhưng đến với thị trường rất khó khăn.
Tương tự, nhiều phim khác, sản phẩm văn hoá, nghệ thuật khác do Nhà nước sản xuất khó đến với thị trường. Nguyên nhân theo ĐBQH Bùi Hoài Sơn là do chúng ta chưa có tư duy kết nối giữa sản xuất, phát hành với nhu cầu thị trường trong làm phim.
ĐBQH Bùi Hoài Sơn cũng cho rằng hiện nay, để phát hành phim, đầu tiên nhà sản xuất phải trả phí phát hành là 1 tỉ đồng mà chưa biết "thắng thua" thế nào. Trong khi đó, nếu phim có lợi nhuận thì toàn bộ số lợi nhuận đó nhà sản xuất phải chuyển về cho Nhà nước.
"Làm phim thắng cũng không được đồng nào thì không nhà làm phim nào tận tâm, mất công làm phim hay cả. Cần có cách thức thay đổi tư duy khi nhà nước đặt hàng làm các sản phẩm văn hoá, nghệ thuật" - ĐB Bùi Hoài Sơn nêu.
