Sự ra đi của bà đã để lại nhiều tiếc thương cho nghệ sĩ điện ảnh nhiều thế hệ. Những vai diễn của bà là khuôn mẫu sáng tạo đáng quý của điện ảnh cách mạng Việt Nam.
Bà tên thật Nguyễn Thụy Vân, sinh năm 1940, bắt đầu tham gia đóng phim vào năm 19 tuổi. Khi còn học cấp 3 tại Trường Chu Văn An (Hà Nội), bà đã có dịp chứng kiến cảnh quay phim bên hồ Tây nên thích thú nghề điện ảnh, vì vậy mà bà đã thi vào Trường Sân khấu - Điện ảnh khóa 1. Sau khi trở thành diễn viên, bà đã tham gia vai chính trong các phim như: "Rừng xà nu", "Hai người mẹ", "Xa và gần", "Làng nổi", "Cơn lốc đen", "Vĩ tuyến 17 ngày và đêm", "Sao tháng Tám", "Đứa con nuôi"... Bộ phim "Cơn lốc đen" do bà đạo diễn từng giành giải đặc biệt trong Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 8 (1988).
NSND Thụy Vân (trái) trong phim “Vợ chồng A Phủ”. (Ảnh do gia đình cung cấp)
Khi nhắc đến tên bà, khán giả nhớ ngay đến vai diễn để đời trong phim "Nổi gió" do NSND Huy Thành đạo diễn năm 1963. Khi còn sống, mỗi lần nhắc đến NSND Thụy Vân, đạo diễn Huy Thành luôn nói: "Đó là nữ diễn viên cừ khôi, luôn hăng hái trong mọi hoàn cảnh, vai diễn nào cũng tạo dấu ấn mới cho người xem".
Bộ phim được giới điện ảnh xem như phim đầu tiên của nền điện ảnh cách mạng nói về chiến tranh Việt Nam. Phim đã giành được giải Bông sen vàng (tiền thân của Cánh diều vàng ngày nay) cho hạng mục Phim truyện nhựa tại Liên hoan Phim Việt Nam lần đầu tiên.
Bộ phim "Nổi gió" là một trong số cột mốc đánh dấu sự thành danh của thế hệ diễn viên khóa đầu tiên Trường Sân khấu - Điện ảnh như: Thế Anh, Thụy Vân, Lâm Tới, Thanh Loan… Thế hệ nghệ sĩ tiên phong của điện ảnh Việt Nam.
Bà được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân năm 2019, ngoài lĩnh vực điện ảnh bà còn sáng tác thơ. Bà đã xuất bản tập thơ "Từng giọt ngọt đời" được bạn yêu thơ cả nước dành nhiều thiện cảm.
NSND Trần Minh Ngọc cho hay thời ông còn là diễn viên trẻ ở Nhà hát Kịch Việt Nam, ông đã mê xem các bộ phim có sự tham gia của NSND Thụy Vân. "Bà là tấm gương sáng trong lao động nghệ thuật, nhất là tinh thần dũng cảm, vì thời đó nhiều khi phải quay phim khi bom đạn bay xuyên qua không gian quay hình; những lúc như vậy, bà vẫn không sợ hãi, bình tĩnh thể hiện xuất sắc các vai diễn" - NSND Trần Minh Ngọc xúc động nhớ lại.
Tang lễ của NSND Thụy Vân được tổ chức tại nhà riêng ở đường Phan Văn Trị, phường 11, quận Bình Thạnh, TP HCM.
