Cold cuts (còn gọi là lunch meat, deli meat) là một trong những đặc trưng của ẩm thực Âu - Mỹ. Sở dĩ có tên gọi này bởi Cold cuts bao gồm các loại thực phẩm dạng nguội, không món nào được nấu dưới tác động nhiệt, ngoài ra còn có phomai, các loại hạt, bánh và trái cây.
Ở Việt Nam, nếu không dùng tiếng Anh, nhiều người thường gọi là "đồ nguội tổng hợp" nhưng không phổ biến bằng tên gốc.
Môt đĩa colds cut nhỏ. Ảnh: Rendaitaliano
Cold cuts thường được dùng khai vị cho những bữa tiệc bởi hương vị mạnh, giúp kích thích vị giác nhưng mục đích chính là một "món nhắm" cùng rượu vang hoặc những đồ uống có cồn khác.
Vào thời La Mã, thịt lợn được quan tâm trong ẩm thực và có nhiều cách chế biến. Trong đó, jambon trở thành mặt hàng cao cấp, xuất hiện ở nhiều sự kiện của giới quý tộc. Thịt lợn dưới dạng thịt nguội, jambon làm từ thịt vai, bụng, chân giò trở thành món ăn thịnh hành và đắt tiền. Khi ăn, thịt nguội được thái thành từng miếng mỏng - chính là Cold cuts ngày nay.
Thế kỷ XIV, salami, món xúc xích Italy, ra đời. Đây là một trong những thành phần quan trọng của một đĩa Cold cuts tiêu chuẩn. Sau này, các nguyên liệu khác dần được thêm vào, tạo thành một đĩa đồ nguội hoàn chỉnh.
Colds cut được trình bày thế nào?
Cold cuts trong một bữa tiệc ngoài trời. Ảnh: grazecharcuterie
Không có công thức hay số lượng, thành phần cố định, nhưng Cold cuts thường được đặt trên khay hoặc bày ra bàn, đảm bảo đủ vị mặn, béo, ngọt, chua, bùi, giúp người ăn cân bằng vị giác. Cold cuts được ví như "bản hòa ca" đủ hương vị và màu sắc của ẩm thực phương Tây.
Ham, còn gọi là thịt nguội, jambon được làm từ phần thịt đùi sau của lợn, trải qua quá trình ướp muối hay hun khói, thường là thứ "nhất định phải có" của Cold cuts bên cạnh salami, một loại xúc xích lên men và sấy khô. Salami nhiều kích cỡ, nhiều loại và hương vị, có vân màu trắng, đậm đà và béo.
Một số thành phần khác của Cold cuts: Pancetta hoặc Prosciutto, thịt xông khói kiểu Italy; Chorizo, xúc xích Tây Ban Nha chế biến từ thịt lợn, tỏi, tiêu đen và ớt bột hun khói; xúc xích hun khói kiểu Đức Bierwurst. Nếu đồ uống dùng bia Đức, Cold cuts không nên thiếu loại xúc xích này.
Phomai trong Cold cuts gồm cả loại cứng và loại mềm, với nhiều vị và hình dáng khác nhau để tăng tính thẩm mĩ trong trình bày. Một số phomai phổ biến là Mozzarella, Cheddar, Brie, Blue Cheese.
Một đĩa đồ nguội có khá nhiều thịt nên cần các thành phần bổ sung để cân bằng. Bánh quy, bánh mì, các loại hạt (điều, óc chó, hạt dẻ cười), trái cây tươi (nho, dâu tây, oliu, dưa chuột muối), mứt khô là những loại đồ ăn bổ sung trên khay Cold cuts.
Tại Việt Nam, một số trường hợp Cold cuts cũng được biến tấu theo khẩu vị Việt gồm giò, chả, nem chua, các loại trái cây gốc Việt và dùng kèm bia hơi.
Cold cuts theo phong cách người Việt. Ảnh: NickM
Những lưu ý khi dùng
Cold cuts dùng đơn giản, có thể bằng tay, hoặc dĩa, thìa, xiên bằng tre, gỗ, ăn cùng bánh mì, bánh quy. Những đồ ăn này giàu protein và các vitamin, khoáng chất có lợi như sắt, kẽm và vitamin B12.
Tuy nhiên, không nên ăn nhiều bởi thịt chế biến sẵn - bao gồm cả thịt nguội và xúc xích - dẫn đến nguy cơ bệnh tim mạch và tiểu đường. Ngoài ra, các thành phần đều có hàm lượng natri cao và một số có nhiều chất béo bão hòa, không tốt cho người mắc bệnh tim hoặc huyết áp cao.
Tâm Anh (Theo Taste, Eatingwell)
