Tử Cấm Thành (Cố Cung), nằm tại trung tâm Bắc Kinh, là một trong những công trình kiến trúc cổ kính và bí ẩn nhất thế giới. Với hơn 600 năm lịch sử, nơi đây từng là cung điện của các hoàng đế nhà Minh và nhà Thanh, ẩn chứa nhiều câu chuyện kỳ bí. Một trong những bí ẩn nổi bật là 81 chiếc đinh cửa trên cổng chính - Ngọ Môn.
Cổng Ngọ Môn, lối vào chính của Tử Cấm Thành, được trang trí bằng 81 chiếc đinh (môn đinh) đồng mạ vàng, sắp xếp thành lưới 9x9. Môn đinh không chỉ là chi tiết trang trí mà còn mang ý nghĩa kỹ thuật và văn hóa quan trọng trong kiến trúc cung đình Trung Quốc xưa.
Cánh cổng với 81 chiếc đinh ở Tử Cấm Thành. Ảnh: Hungchungchih/Dreamstime
Ban đầu, môn đinh được làm bằng gỗ để che đinh sắt gia cố cửa gỗ lớn, tránh mất thẩm mỹ và nguy cơ gây thương tích. Đinh gỗ dễ mục nên dần được thay bằng đồng mạ vàng, tinh xảo hơn và biểu tượng cho quyền lực, chỉ xuất hiện ở phủ đệ quan lại quyền quý.
Tại Tử Cấm Thành, môn đinh thường được sắp xếp 9x9 (81 chiếc) trên cổng chính, tượng trưng cho quyền uy hoàng đế. Người xưa kiêng chạm vào để tránh phạm thượng.
Theo Hiệp hội nghiên cứu châu Á (Association For Asian Studies), số 9 trong văn hóa Trung Hoa cổ đại tượng trưng cho cực dương, quyền lực tối cao và sự trường tồn của hoàng đế. Số 81 ứng với 81 chiếc đinh ở Ngọ Môn, không chỉ thể hiện địa vị độc tôn của thiên tử mà còn khẳng định sự uy nghiêm của Tử Cấm Thành, nơi chỉ hoàng đế và những người có địa vị cao mới được ra vào. Đây không chỉ là yếu tố trang trí mà còn là cách thể hiện nghi thức hóa quyền lực.
Số lượng đinh cửa còn phản ánh thứ bậc xã hội. Cổng chính của hoàng đế có 81 đinh, cổng Đông Hoa dành cho quan chức có 72 đinh, và cổng của các vương phủ có 49 đinh. Việc sử dụng sai số lượng đinh là hành vi xúc phạm hoàng quyền, có thể bị trừng phạt nghiêm khắc.
Cận cảnh những chiếc đinh trên cổng ở Tử Cấm Thành. Ảnh: Sohu
Người dân và du khách thường tránh chạm vào 81 chiếc đinh do quan niệm phong thủy. Ngọ Môn không chỉ là lối vào mà còn là nơi diễn ra các sự kiện quan trọng như ban hành niên giám hay xét xử tù nhân. Người dân truyền miệng khu vực Ngọ Môn mang "âm khí" nặng, do liên quan đến các vụ xử tử, khách tham quan thường tránh tiếp xúc để không gặp xui xẻo.
Đinh cửa còn được cho là mang "khí tức đế vương", có khả năng trừ tà và đem lại may mắn. Vào thời nhà Thanh, trong lễ hội đèn lồng, người dân từng được phép chạm vào đinh cửa để cầu may, nhưng chỉ trong dịp đặc biệt này. Với sự thay đổi của thời đại, quan niệm về phong thủy và sự tôn kính hoàng quyền vẫn khiến du khách e dè khi đứng trước cổng Ngọ Môn.
Ngày nay, lý do chính khiến không ai được chạm vào 81 chiếc đinh là để bảo vệ di sản văn hóa. Tử Cấm Thành đón hàng triệu lượt khách du lịch mỗi năm, và việc hàng ngàn người chạm vào đinh cửa có thể gây mài mòn, hư hại. Ban quản lý Cố Cung đã lắp đặt tấm kính bảo vệ để ngăn du khách tiếp xúc trực tiếp với các đinh, đảm bảo chúng được giữ nguyên vẹn sau hơn 600 năm tồn tại. Việc bảo tồn những chi tiết này là ưu tiên hàng đầu để duy trì giá trị của Tử Cấm Thành - di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận.
Bích Phương (Theo Sohu, Asian Studies)
