Di tích Nhà lao Hội An tọa lạc tại số 240/12 đường Lý Thường Kiệt, phường Hội An, TP Đà Nẵng.
Theo Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa thế giới Hội An, công trình này do Mỹ và chính quyền tay sai xây dựng năm 1960, với tên gọi Nhà lao Xóm Mới hay Trung tâm Cải huấn Quảng Nam.
Ông Phạm Công Toàn, nhân viên quản lý di tích, cho biết giai đoạn 1960 – 1975, nơi đây từng giam giữ các tù nhân chính trị có mức án từ 5 năm trở xuống.
Đây cũng là đầu mối quan trọng để địch đưa tù nhân ở Hội An, Quảng Nam đi lưu đày tại các nhà tù lớn khác trong cả nước như Lao Bảo, Thừa Thiên Huế, Kon Tum, Buôn Ma Thuột, Côn Đảo…
Nhiều tù nhân từ các địa phương khác cũng bị đưa về giam cầm tại Nhà lao Hội An.
"Nhà lao thiết kế cho 500 người nhưng có lúc nhốt hơn 1.000 tù nhân, trong đó có cả người già và trẻ em. Dù trong điều kiện khắc nghiệt, với tinh thần kiên trung, các chiến sĩ không bao giờ khuất phục", ông Toàn kể.
Ngày 27/3/1975, một ngày trước khi Hội An giải phóng, lực lượng cách mạng đã tấn công, giải thoát cho hàng ngàn chiến sĩ cách mạng và đồng bào yêu nước.
Năm 2007, Nhà lao Hội An được công nhận là Di tích lịch sử cách mạng cấp tỉnh. Đến năm 2012, Quảng Nam (cũ) đầu tư hơn 19 tỷ đồng để tu bổ nơi này, chống xuống cấp, mở cửa đón du khách, người dân và học sinh.
Ngày nay, bước qua cánh cổng sắt cũ kỹ, người xem có thể cảm nhận được một giai đoạn lịch sử qua những phòng giam chật hẹp, mô hình tái hiện, hiện vật và tư liệu.
Không chỉ là điểm tham quan, Nhà lao Hội An còn là "lớp học lịch sử" đặc biệt - nơi nuôi dưỡng lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc.
Một số hình ảnh về khu di tích Nhà lao Hội An:
Đây là nơi lưu giữ ký ức đấu tranh cách mạng
Công trình có thiết kế khép kín, tường cao, hàng rào thép gai dày đặc
Mô hình tái hiện cảnh tù nhân cách mạng bị giam cầm
Những người tù trong cảnh lao lý, chịu đựng đòn roi và bệnh tật
Lính đứng trên vọng gác, canh giữ nghiêm ngặt khu xà lim
Các phòng giam được xây dựng kiên cố. Tường dày, kín, ít lỗ thông hơi nên thiếu không khí, ánh sáng và rất oi bức, nhất là vào mùa hè
Khu biệt giam được phục dựng với tỉ lệ 1:1
Mô phỏng cảnh tù nhân cách mạng bị xiềng chân trong buồng giam
Hàng rào dây thép gai bao quanh tất cả các dãy nhà giam
Bốn góc tường rào đều có vọng gác
Nhà lao Hội An lưu giữ ký ức đau thương về những năm tháng chiến tranh
Không gian chật hẹp, khắc nghiệt bên trong chốn lao tù
Nơi đây thường xuyên thu hút du khách quốc tế đến tham quan, tìm hiểu
Cán bộ, chiến sĩ công an tham quan, nghe giới thiệu tại không gian tái hiện cảnh sinh hoạt của tù nhân trong di tích Nhà lao Hội An
Không gian trưng bày được khánh thành cuối năm 2023 với hơn 150 hình ảnh, tư liệu, hiện vật về Nhà lao Hội An
 |
 |
Chiếc cùm sắt được trưng bày
Những năm tháng đấu tranh kiên cường của đồng bào, chiến sĩ tại Nhà lao Hội An được kể lại đầy chân thực trong không gian tham quan
